Δευτέρα 9 Ιουνίου 2008

Γυναίκα & Διαφήμιση

Κάθε βράδυ καθόμαστε μπροστά στην τηλεόραση για να παρακολουθήσουμε το αγαπημένο μας πρόγραμμα. Το γεγονός ότι μαζί με αυτό είμαστε υποχρεωμένοι να κοιτάμε και τις διαφημίσεις που το ακολουθούν, είναι αναγκαίο κακό.

Η διαφήμιση είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι του τύπου, του ραδιοφώνου και των τηλεοπτικών προγραμμάτων. Η γυναίκα είναι με τη σειρά της ένα αναπόσπαστο κομμάτι της διαφήμισης. Πρόκειται όμως για μια σχέση ωφέλιμη ή για μια σχέση εκμετάλλευσης;

Μια αποτελεσματική διαφήμιση αποτελεί ουσιαστικά στοιχείο επιβίωσης μιας επιχείρησης, γι' αυτό προσέχοντας, θα διαπιστώσουμε πως τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην πλειοψηφία των διαφημίσεων τον κατέχει η γυναίκα. Η φιγούρα της είναι πανταχού παρούσα: στην τηλεόραση, τοιχοκολλημένη στους δρόμους, στα περιοδικά. Στόχος είναι να προβληθεί η γυναικεία θηλυκότητα μόνο για να "πουλήσει", εκμηδενίζοντας τους άλλους κοινωνικούς ρόλους της γυναίκας. Η γυναικεία φύση μετατρέπεται σε υλικό αγαθό προς κατανάλωση.


Μια ελκυστική γυναίκα καθιστά μια ολόκληρη αφίσα ελκυστική και τη διαφήμιση αποτελεσματική, ενώ η απουσία της μπορεί να κάνει τη διαφήμιση μουντή. Τι γίνεται όμως όταν η γυναίκα χρησιμοποιείται απλώς ως μέσο για να τραβήξει την προσοχή και να γεμίσει απλά τις τσέπες κάποιων επιτήδειων; Μήπως σε αυτές τις περιπτώσεις η γυναίκα καταντά αντικείμενο;

Θα έλεγε κανείς ότι η γυναίκα μέσα από τη διαφήμιση μειώνεται, γιατί εκεί επιδεικνύονται μόνο τα σωματικά της προσόντα. Η γυναίκα ως θέα πουλάει, είτε γιατί προκαλεί, είτε γιατί είναι όντως αρεστή. Από την άλλη πλευρά οι μηχανισμοί του marketing δρώντας σιωπηλά την τοποθετούν παντού. Έτσι βλέπουμε τη γυναικεία ομορφιά να γίνεται συνώνυμη ενός καλλυντικού, μιας γούνας, ενός κοσμήματος κ.τ.λ.

Αν προσέξουμε λίγο καλύτερα τις διαφημίσεις, θα διαπιστώσουμε πως όταν προβάλλεται ένα πετυχημένο προϊόν, ο κύριος πρωταγωνιστής σε αυτή είναι ο "πετυχημένος άντρας", ο καταξιωμένος επαγγελματίας, που επενδύοντας στο συγκεκριμένο αγαθό κατάφερε να φτιάξει τη ζωή του. Ποτέ δεν προβλήθηκε το "γυναικείο δαιμόνιο" σε θέματα επαγγελματικού περιεχομένου. Αντιθέτως βλέπουμε μια ημίγυμνη γυναίκα να διαφημίζει για παράδειγμα ένα βερνίκι παπουτσιών!

Σκοπός λοιπόν της διαφήμισης που περιέχει γυναίκα είναι να "πουλήσει". Τα σωματικά χαρίσματα μιας γυναίκας υπερέχουν σε βάρος των πνευματικών της, πάντα, άσχετα αν στην καθημερινή ζωή έχει αποδειχθεί ποικιλοτρόπως το αντίθετο. Καλό λοιπόν είναι να κλείνουμε τα αυτιά μας στις σειρήνες της διαφήμισης. Γιατί ο καταναλωτής αντιμετωπίζει τη γυναίκα της διαφήμισης σαν κλάσμα. Ο αριθμητής μπορεί να είναι οτιδήποτε: πωλήτρια, ηθοποιός, δημοσιογράφος. Ο παρονομαστής είναι όμως πάντοτε ο ίδιος: Γυναίκα.

10 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Μπορεί η φωτογραφία που έχετε βάλει όντως να είναι ποοοολύ ωραία, αλλά είναι μόνο αυτό! Είναι αδιανόητο πραγματικά το πώς η κοινωνία μας δέχεται(και να πω την αλήθεια δεν ξέρω εάν είναι και πλήρως αποδεκτό από την κοινωνία μας ή εάν η προπαγάνδα της show-business λειτουργεί μια χαρά)την προβολή της γυναίκας τοιουτοτρόπως! Και πραγματικά πάει στον άνεμο να διαφημίζονται προϊόντα στα οποία, επειδή ακριβώς δεν έχουν κανένα νόημα, προβάλλονται οι, ομολογουμένως, ωραίες καμπύλες μίας γυναίκας! Τι γίνεται όμως όταν και η βιομηχανία του καπνίσματος επειδή ακριβώς δεν μπορεί να προβάλει κάποιο θετικό στοιχείο των τσιγάρων, προβάλει μία γκομενάρα(ή και έναν όμορφο άνδρα...απλώς επειδή αναφερόμαστε στις γυναίκες)και με αυτόν τον τρόπο βυθίζει πολλούς ανθρώπους στον άσχημο κόσμο του καπνού;
Btw...αυτά είναι σχόλια ενός άντρα, για να μη νομίσουν οι γυναίκες πως σε ο,τιδήποτε δείχνει μπούτι συμφωνούμε..=]
Alex

Ανώνυμος είπε...

Εγώ δε νομίζω ότι "φταίνε οι κακές διαφημιστικές εταιρίες που εκμεταλλεύονται τη γυναίκα". Νομίζω ότι οι γυναίκες εμφανίζονται σε άσχετα αντικείμενα γιατί γίνονται αντικείμενα θαυμασμού...

Ventrix είπε...

"Τα σωματικά χαρίσματα μιας γυναίκας υπερέχουν σε βάρος των πνευματικών της, πάντα, άσχετα αν στην καθημερινή ζωή έχει αποδειχθεί ποικιλοτρόπως το αντίθετο."

Μόνο εγώ θα μπορούσα να διακρίνω και να τονίσω τη σαφή αντικειμενικότητα των δυο συγγραφέων:)

Στην καθημερινή ζωή επικρατεί η πλειοψηφία, όχι οι ειδικές περιπτώσεις. Αν η καθημερινότητα ήταν η υπεροχή των πνευματικών χαρισμάτων της γυναίκας, τότε οι μάστορες τις διαφήμισης θα πρόβαλλαν αυτή.

Θα κλείσω με μια χαρακτηριστική χιουμοριστική ατάκα: Οι περισσότερες γυναίκες προτιμούν να είναι όμορφες παρά έξυπνες, γιατί οι ηλίθιοι άντρες είναι πολύ περισσότεροι απο τους τυφλούς.

Ανώνυμος είπε...

Θα συμφωνούσω με όσα έχετε γραψει 5 ή 10 χρόνια πριν. Ποσοστιαία οι διαφημίσεις με αντικείμενο την γυναίκα έχουν μειωθεί δραματικά, ενώ συνεχίζουν να εμφανίζονται γυμνές κυρίως στα αδυνατιστικά προιόντα, κι αυτό για να πείσουν εμάς τις ίδιες τις γυναίκες ότι μπορούμε κι εμείς να γίνουμε έτσι. Επίσης, οι γυναίκες εμφανίζονται πλέον και με ένα πιο δυναμικό στυλ διαφημίζοντας αυτοκίνητα, απορρήπτωντας προτάσεις γάμου κτλ. κι ολα αυτά συμβαίνουν όχι επειδή σέβονται το γυναικείο φύλο αλλά επειδή το (ημι)γυμνό "επαιξε πολύ" και κούρασε, ενώ το νεό πρότυπο της γυναίκας είναι η δυναμική, πετυχημένη επιχειρηματίας που ως δια μαγείας έχει και οικογένεια και όλα στη ζωή της είναι τέλεια.
Προσωπική μου παρατήρηση είναι ότι αυτή την στιγμή πρωτοστατούν διαφημίσεις που προβάλλουν την παρέα, την ομαδικότητα, το περιβάλλον, και το EURO - όπου εμφανίζονται κυρίως άντρες...- Και πάλι όλα αυτά γίνονται γιατι μάλλον έχουμε περισσότερο ανάγκη για επικοινωνία και φιλία, παρά για γυμνά σώματα. τώρα μέχρι πότε θα κρατήσει αυτό και το όμορφο φύλο θα πάρει πίσω τα ινία...αγνωστό.
Δεν θέλω με όλα αυτά να παρουσιάσω ένα ιδανικό διαφημιστικό κόσμο, απλά, οι διαφημίσεις με νόημα είναι αυτές που παρατηρείς και πιθανόν θυμάσαι τι διαφημίζουν, και οι εταιρείες που διαφημίζονται και οι διαφημιστικές το ξέρουν καλύτερα από όλους μας αυτό...οπότε και αυτό κάνουν.

Ανώνυμος είπε...

Η παρουσίαση της γυναίκας ως πρότυπο ομορφιάς, ηδονής, σεξουαλικότητας κλπ. είναι ένα στοιχείο που πάντα υπάρχει και κυριαρχεί. Σίγουρα από εποχή σε εποχή κάποια σημεία τροποποιούνται, αναιρούνται, εμπλουτίζονται. Δεν πολυκαταλαβαίνω πώς η "elena" παρατηρεί κάτι τέτοιο (ότι δηλ. φθίνει αυτή η εικόνα στις διαφημίσεις). Από τη διαφήμιση με τη Ματσούκα για τα πατατάκια στις διαφημίσεις αυτοκινήτων, η ωραία-μοιραία-σούπερ σέξυ πρωταγωνιστεί (όχι βέβαια με τη σκέψη και το λόγο της, αλλά με την εμφάνισή της).
Όσο γι' αυτό που λέει ο ventrix, μάλλον το θέμα ξεκινάει από αυτό το δίλημμα: "ή ωραία ή έξυπνη", δηλ. σπίτι ή με θέα ή λειτουργικό?? Γιατί όχι και τα δύο?
Μια όμως μικρή επισήμανση και στην τοποθέτηση Αγγελικής-Ελίνας: η δική μου αίσθηση είναι πως όσο προβληματικό είναι το πρότυπο του "σκεύους ηδονής", άλλο τόσο είναι και τα υπόλοιπα στερεότυπα για τη γυναίκα που προβάλλονται σε διαφημίσεις, σινεμά, τι-βι: νοικοκυρά-μαμά-δούλα-και-κυρά ή απ' την άλλη σκύλα πετυχημένη επαγγελματίας-μεγαλοστέλεχος ή κάτι σχετικό (αρκετά χαρακτηριστικό παράδειγμα και το sex and the city που έχετε αναφέρει) .
Μια βόλτα στον πραγματικό κόσμο θα πείσει ότι όλα αυτά είναι επινοήσεις για να προμοτάρουν καλύτερα προϊόντα, αντιλήψεις, τρόπους ζωής... Κι ότι οι αληθινές γυναίκες (όπως οι αληθινοί άνθρωποι γενικώς) ξυπνάνε το πρωί αναμαλλιασμένες, πάνε στη δουλειά (αν έχουν) που δεν είναι γραφειάρα με σούπερ ανέσεις, δεν πάνε κάθε βράδυ στα πιο hot spots της πόλης, πάνε και κανά θέατρο και ασχολούνται και με παραπάνω πράγματα από την τελευταία συλλογή γνωστού οίκου μόδας (που μάλλον δεν μπορούν και να αποκτήσουν).

lefteris είπε...

Καλησπέρα μικρές μάρκετερ με φεμινιστικές ανησυχίες!!! Το θέμα αυτό το οποίο πραγματεύεστε όντως αποτελεί κοινό τόπο στην πλειοψηφία των μέσων διαφήμισης στις μέρες μας. Παρόλα αυτά κατά πόσο είναι ανήθικο και ρατσιστικό για τις γυναίκες? Κατά πόσο είναι εκμετάλλευση? Θα προσπαθήσω να σας εξηγήσω παρακάτω την δική μου οπτική γωνία...
Καταρχήν πιστεύω πως πρέπει να τεθεί το θέμα του τι είναι εκμεάλλευση. Πιστεύω πως δεν είναι εκμετάλλευση του γυναικείου κάλους το να χρησιμοποιείται τ γυναικείο σώμα ως μέσο προβοής της ομορφιάς στα πλαίσια της πρώθησης ενός προϊόντος ΄υπηρεσίας. Τουναντίον, η γυναίκα που προσφέρει το σώμα της για την φωτογράφηση ή τη διαφήμιση πληρώνεται αδρά και το κάνει με δική της ειλογή. Δεν νομίζω εξάλλου πως είναι πολλές ο γυναίκες που αν τους πρόσφεραν ένα ρολάκι σε ένα δαφημιστικό σπότ, παρόλο που η εμφάνισή τους θα ήταν με μαγιό πχ, θα αρνούνταν. Αυτό όσον αφορά την υποτιθέμενη εκμετάλλευση της γυναίκας που συμμετέχει στο διαφημιστικό εγχείρημα. Για κοπέλες όπως εσείς που ως δέκτες του διαφημιστικού μηνύματος θέτετε θέματα εκμετάλλευσης της γυναίκας και υποβιβασμού της με προβολή μόνο του σώματός της έχω να πω τα ακόλουθα. Η διαφήμιση που βλέπετε δεν αφορά το δικό σας σώμα. Δεν είναι το δικό σας σωμα στα μέσα προβολής. Δεν μπορείτε να νιώθετε εκμεταλλευόμενες καθώς ουσιαστικά η διαφήμιση αυτή δεν επηρεάζει σε τίποτα την καθημερινόττά σας. Η έννοια της εκμετάλλευσης αναφέρεται σε δραστηριότητες που επηρεάζουν άμεσα τον ενδιαφερόμενο και του προκαλούν την συμμετοχή σε μια κατάσταση άδικη και παράλληλα υποχρεωτική. Εκμετάλλευση μπορείνα αισθάνεται μια γυναίκα πχ που αναγκάζεται να κάνει όλες τις δουλεές στο σπίτι ενώ ο σύζηγος αδιαφορεί. Εκμετάλλευση είναι η παράταση της εργασίας πχ πέρα απο το 8ωρο χωρίς να πληρώνεται ο εργαζόμενος την υπερωρία του. Πράγματα δηλαδή που επηρεάζουν άμεσα τη ζωη και τον ψυχισμό του. Όσον αφορά λοιπόν αυτό το μέρος νομίζω πως είναι αυταπόδεικτο πως η παρουσία του γυναικείου κάλους στη διαφήμιση δεν συνηστά εκμετάλευση.
Στο δεύτερο σκέλος της τοποθέτησής θα αναφερθώ στους λόγους για τους οποίους πιστεύω πως η σημερινή διαφήμηση έχει τέτοια μορφή:
1)Η πραγματικότητα της κοινωνίας μας. Γιατί ένας άντας κάνει ότι κάνει? Ποιά είναι τα απότερα κίνητρα που τον ωθούν? Ένα κίνητρο είναι να έχει μια όμορφη γυναίκα δίπλα του. Ένα άλλο είναι η κοινωνική αναγνώριση του να έχει μια όμορφη γυναίκα δίπλα του. (Καλώς ή κακώς το κίητρο αυτό υπάρχει.) Ένα τρίτο είναι η επαγγελματική επιτυχία. Συνήθως η επαγγελματική επιτυχία συντελεί στο να τον θαυμάσει μια γυναίκα και να είναι δίπλα του. Τέταρτον η δημιουργία οικογένειας.Σκεφτείτε όμως την οικογένεια που έχει στο μυαλό του ένας άντρας. Θα είχε ποτέ τη μορφή γάμου με μία απωθητική γυναίκα σε φρικτές συνθήκες διαβίωσης? Όχι. Φυσκά όχι. Δεν νομίζω πως δεν ισχύει και το ίδιο για τις γυναίκες αντίστοιχα... Όλες αυτές οι ανάγκες κίνητρα λοιπόν εμπεριέχουν την παρουσία μια γυναίκας. Μίας εμφανίσιμης γυναίκας. Ακόμα και η μάρκα τσιγάρων που θα καπνίσει ένας άντρας μπορεί να συνδεθεί με τη δύναμη που βγάζει προς τα έξω. Έτσι όταν μια διαφημιστική ενέργεια προβάλλει πως ο άντρας καπνίζει πχ τσιγάρα PRESIDENT και μια αιθέρια ύπαρξη τον θαυμάζει, τότε αυτό παρακινεί τον άντρα να προτιμήσει το συγκεκριμένο brand αφού αυτό θα του ικανοποιήσει την ανάγκη στο μυαλό του για προβολή του εαυτού του ωστε να προσελκύσει μια ωαία γυναίκα. Τουλάχιστον αυτό πιθανώς να κάνει σε έναν μέσο άντρα που δεν σπουδάζει μάρκετινγκ. :-)Γενικέυοντας λοιπόν τον λόγο 1 πρέπει να πω πως συνδέοντας μια ωραία γυναίκα με ένα προϊόν ή υπηρεσία αυτό θα κάνει ενδόμοιχα τον άντρα α προτιμήσει το συγκεκριμένο πρβληθέν καθώς πιθανώς να πιστέψει ως αγοράζοντάς το θα ικανοποιήσει κάποιες από τις ανάγκες που προανέφερα. Αυτό είναι και το σκεπτικό πίσω από αυτή την πληθώρα διαφημιστικών σποτ τέτοιου είδους. Πιστεύω πως είναι φανερό πως δεν είναι θέμα εκμετάλλευσης, αλλά τρόπου προβολής ενός βασικού πλεονεκτήματος ενός προϊόντος, αυτό της αποδοχής από μια ωραία γυναίκα. Οι διαφμίσεις εξάλλου, αν μη τι άλλο δείχνουν τρόπους ικανοποίησης αναγκών...
2)Δεύτερος λόγος είναι το αυταπόδεικτο του πράγματος. Θα διαφημιζόταν ποτέ ένα τρόφιμο από μια γυναίκα που είναι υπέρβαρη? Ποιό θα το αγόραζε? Ή μήπως θα αγόραζε ποτέ κανείς ένα αυτόκίνητο που θα έλκυε μόνο άσχηες γυναίκες? Δεν νομίζω. Η παρουσίαια μιας καλήγραμμης γυναικείας σιλουέτας λοιπόν είναι το πλέον λογικό σε τέτοιες περιπτώσεις.
3)Η ίδια η γυναίκα. Ποιά γυναίκα δεν γνωρίζει πως το πρώτο πράγμα που κοιτάζει ένας άντρας σε μια κοπέλα είναι η εμφάνισή της? Μην γελιόμαστε.. Δεν είναι δυντόν να επιχειρήσεις να γνωρίσεις πρώτα το χαρακτήρα μιας γυναίκας που σε ενδιαφέρει χωρίς προηγουμένως να μη σε έχει τραβήξει και με το παρουσιαστικό της. Οι γυναίκες το ξέρουν αυτό, οπότε προσπαθώντας να τις προσέξουν ο άντρες δεν θα αγόραζαν προϊόντα που φαίνεται σε μια διαφήμιση να χρησιμοποίούν γυναίκες που θεωρούνται μη πωθητές. Φανταστείτε τη Δήμητρα Λιάνη ή την Φάνη Πάλλη Πετραλιά να διαφημίζουν εσώρουχα της Λούνα.. ΛΟΛ!!!
4)Καταλήγοντας πιστεύω πως ένας τελευταίος παράγοντας που ωθεί τις διαφημιστικές εταιρίες στη δημιουργία τέτοιου είδους διαφημίσεων είναι και το είδος των χαρακτηρηστικών που ελκύουν τα 2 φύλλα. Στον άντρα σίγουρα ένα ωραίο σώμα will do the trick ενώ στη γυναίκα ένας επιτυχημένος άντρας ή οικογενειάρχης είναι κοινός τόπος προτίμησης και ονείρου. Οι διαφημίσεις δεν θα μπορούσαν να είναι πολύ διαφορετικές παό τα ίδια μας τα όνειρα. Την υποτιθέμενη πραγματοποίησή τους μέσα από τα προβαλλόμενα ποροϊόντα προωθούν...
Ελπίζω να μην ήμουν πολύ αιρετικός και να είστε βέβαιες πως αν εσείς δεν ανήκετε στις γενικεύσεις που έκανα για τις γυναίκες, είστε σε μία μειοψηφία γυναικών. Πράγμα όχι απαρίτητα κακό...

Φιλιά...
Λευτέρης

Ανώνυμος είπε...

Είναι γεγονός οτι η γυναίκα γίνεται θύμα εκμετάλλευσης απο τις διαφημιστικές εταιρίες με στόχο το μέγιστο κέρδος. Είτε η γυναικα προβάλλεται σαν νοικοκυρά είτε σαν επιτυχημένη επαγγελματίας το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Χάνει την αξιοπρέπειά της και παίρνει αξία μόνο όταν π.χ. καπνίζει τα συγκεκριμένα τσιγάρα. Αυτό και μόνο θίγει την προσωπική της ελευθερία. Ιωάννα

Ανώνυμος είπε...

Gia na eimai suntomos...i gunaika poulaei gi auto kai provaletai!Akoma kai thewritikantides pou lene pws theloun exupnes gunaikes stin praxi molis gnwrisoun mia entupwsiaki..liwnoun...ARA poulaei!!Estw kai uposuneidita!Nomizw oti den teithetai thema axioprepeias padws..xairomai pou to 2008 mas aresei na vlepoume wraies gynaikes kai den liwnoume stin eikona enos hitech upologisti 'h autokinitou...to enstikto leitourgei toulaxiston!

Ανώνυμος είπε...

1. http://www.youtube.com/watch?v=tH7pYkryAJE&feature=related

tufla na exei h Porsche ..

2. ''posa 8umata tou ellhnikou ratsismou (fulh pou 3ekinaei apo A ... ) xwrane se ena MatiZ ... peta mia turopita kai 8a deiZ ... ''

as po8esoume oti dinoume kinhsh, eikona kai hxo sto parapanw anekdoto: poso pi8ano einai na ginei to agaphmeno autokinhto tou sunta3iouxou presby kalhs ''8elhshs'' tou ΛΑΟΣ ή tou Xrusaugith ?

Giannhs o Megalos (gennhmenos sthn Ellada apo Ellhnes goneis) ...

nantia - το πιο λαμπρο αστερι είπε...

θα συμφωνήσω με ελενα ως προσ το διαφημιστικό περιεχόμενο και θα προσθέσω ότι καμιά γυναίκα δεν την πίεσαν να παίξει σε καμιά διαφήμιση, πληρώθηκαν αδρά και κακά τα ψέματα μάλλον τους άρεσε που εστω και ανώνυμα υπήρξαν αντικείμενα θαυμασμού. η γυναίκα δυστυχώς μόνη της ρυθμίζει την τύχη της και ας μην γίνουμε προασπιστές όλων των γυναικών. αυτές που μπορούν και θέλουν καταφέρνουν να γίνονται σεβαστές για αυτά που θέλουν. τώρα η ελαφριά σκέψη κάποιων γυναικών δεν θα με κάνει να θυμώσω παρά για να λυπηθώ. σε καμιά περίπτωση δεν θεωρώ ότι αυτά που έχει να αντιμετωπίσει η γυναίκα σαν μάνα, σύζηγος, φίλη, εργαζόμενη είναι λίγα και πάντα θα ύπαρχει σεξισμός αλλά όταν επικεντρωνόμαστε στα στενά πλαίσια της διαφήμισης νομίζω δεν πρέπει να γενικεύουμε. το γυναικείο σώμα ήταν και θα είναι πάντα αντικείμενο θαυμασμού δεν νομίζω ότι φταίνε μόνο οι διαφημίσεις. αυτό γίνονταν και πριν. και δυστυχώς βαθεια ριζωμένες αντιλήψεις και στερεότυπα δεν μπορούν να αλλάξουν και ας χτυπιόμαστε όλες οι γυναίκες του κόσμου για αιώνες.